تاریخچه موکت
قبل از اینکه بخواهیم وارد مبحث تاریخچه موکت به عنوان یک کفپوش بشویم باید یادآور شوم که در درجه اول شما به مختصر اطلاعاتی درباره صنعت نساجی نیاز دارید.
دراصل به چه چیزی منسوج میگویند و چرا ازموکت به عنوان یک بافتنی یاد میکنند.
در صنعت نساجی دو نوع منسوج وجود دارد، بابافت وبی بافت .از اسم این دو به راحتی میتوان به تکنولوژی تولید آن هم پی برد. بین ۴۰ تا ۱۰۰ مرحله می تواند برای تبدیل الیاف پشم به پارچه پشمی در نظر گرفته شود . موقعی که موکت به عنوان کفپوش در نظر گرفته می شود که اسم آن را گزاشتند کفپوش ،درتکنولوژی ساخت کفپوش نساجی یک وجه تمایزی را بایستی قائل بشویم که آیا این کفپوش از نخ تولید شده است یا مرحله تولید نخ حذف شده و مستقیم از الیاف به کفپوش رسیده .
موقعی که شما مرحله تبدیل الیاف به نخ ،نخ به کفپوش را در نظر میگیرید موکت یا کفپوش به نام موکت بافته شده باید درنظر گرفته شود و زمانی که الیاف را مستقیماً‌به موکت تبدیل می کنیم به این مفهوم که مرحله ریسندگی نخ را حذف می کنیم .
خط تولید یا بسیار کوتاه می کنیم به طبع آن هزینه ها را کاهش می دهیم و یک سری محدودیتهائی دیگری که عدم وجود نخ در رابطه با نقش و نگار برای ما ایجاد میکند را به خودمان تحمیل می کنیم .
فعالیت موکت در ایران:
موکتی که درایران به صورت فوق العاده گسترده حدود ۳۵ سال است در رابطه با آن فعالیت می شود موکتی است که فرآیند تولید نخ درفرآیند کل تولید آن حذف شده و بنابر این این موکت جزء منسوجات بافته نشده به این مفهوم که نخ وجود ندارد و تبدیل الیاف مستقیماً به پارچه یا کفپوش است بایستی در نظر گرفته شود و بنابر این وارد شاخه ای از نساجی می شویم به نام ناون واونها یا بی بافتها این بخش از نساجی داستان خاص خودش را دارد .
موکت بی بافت:
به سال ۱۸۷۵ شخصی به نام ولیام بای وتر نقشه یک ماشین تولید منسوج بی بافت را از ایالت اونتاریوی کانادا به سرقت می برد ،در شمال انگلیس دراطراف شهر لیند، دهکده ای به نام کلک هیتنت یک کارخانه تولید ماشین آلات بی بافت به خصوص ماشین سوزنی یا Niddle loom را شروع می کند . این کارخانه ویلیام بای وتر تا حدود ۱۵ سال پیش نیز سر پا بوده و بعد از بین رفت . تولیداتی که بای وتو با این تکنولوژی بی بافتش به بازار عرضه کرده یک تولیدات پست در نظر گرفته می شود .پست به این مضا که مثلاً پتوی سواره نظام ارتش انگیس را تأمین می کرده . سواره نظام د رآن موقع تعداد زیادی قاطر و اسب بوده و اینها یک پوششی را در زمستان می خواستند.
سیستم بافته شده گرانقیمت تمامش میکرده که آقای بای وتر با این تکنولوژی ضایعات صنایع دیگر نساجی را که با استفاده از نخ کالا درست می کردند را بر میداشته و تبدیل به یک منسوج بی بافت میکرده که مصارف مصرف چنین اصطلاح پستی را که من به کار می برم دراین رابطه بوده است را پوشش می دهد .
کار ادامه پیدا می کند به این صورت که الیافی که در آن زمان مصرف می شود را پشم و پنبه بوده ،پشم به واسطه خاصیت طبیعی خودش تبدیل به نمد میشده ولی پنبه و سایر الیاف طبیعی که در دسترس بوده آن خاصیت یگانه پشم را نداشته و بنابر این بای وتر با تکنولوژی نیدلینگ خودش سایر الیافی را مشابه پشم مبدل میکرده به یک نمد می فروخته. با شروع جنگ جهانی دوم به واسطه رونق اقتصادی بوجودآمده. در اروپا با کمک امریکائیها این رونق اقتصادی بسیار شدید احساس می شده معرفی الیاف بشر ساخته هم بعد از جنگ کمک می کند که این تکنولوژی بی بافت از آن شرایط تولید برای مصارف پست خارج بشود الیاف جدید در اختیارش بوده بهبود وضع اقتصادی، تقاضا برای استفاده از کفپوش در خانه های افراد معمولی اروپائی را افزایش می دهد .
نه صنعت بافته شده توانائی تأمین را داشته و نه هزینه به آن گونه بوده که این اشخاص بتوانند کفپوشی را بخرند وضع اقتصادی خوب شده بود ولی نه به اندازه کافی که بتوانند بافته شده را استفاده کنند .در آن زمان کفپوش بافته شده گرانقیمت بوده و در اختیار بخش خاصی از اروپا بوده .اکثر اروپائیان در منزل و محل زندگی خود از صندلی یا چهار پایه استفاده می کردند و در کف چیزی نداشتند. بعد از جنگ با توجه به بهبود حاصل شده عنوان کردند که ما کفپوش می خواهیم.
از چه زمانی نمد به موکت تبدیل میشود؟
صنعت قادر نبود در آن حد تولید داشته باشد و به دلیل بالا بودن قیمت تولیدات مردم استطاعت مالی مناسب هم نداشتند و بنابر این نمد تولیدی بای وتر به دلیل وجود الیاف نو و ارزان قیمت مصنوعی تبدیل می شود به موکتی که امروزه من و شما می بینیم . موکت نمدی فشرده داستانش از اینجا شروع میشود. این امربه اضافه افزایش تولید اتومبیل در اروپاوآمریکا و استفاده از منسوجات به دلایل فنی وتزئینی در اتومیبل بازار ناون واون را رشد شدیدی را برایش ایجاد میکند . به گونه ای که امروزه یک رشته فوق العاده تخصصی از صنعت نساجی را در بر می گیرد . دیگر امروزه صنعت پست نیست بلکه صنعت بسیار هایتک است ولی در ایران به دلایلی که ما از نظر صنعتی عقب افتاده هستیم چنان رشدی نداشته است .
تاریخچه ورود موکت بی بافت در ایران:
تاریخچه ورود موکت بی بافت در ایران به این صورت است که آقای دکتر مهدی ذره بینی در سال ۱۹۶۸ میلادی ازدانشگاه لیندز با درجه دکترا فارغ التحصیل می شود. برای جشن فارغ التحصیلی خودش از پدر و عمویش دعوت میکند . آنها درآن زمان به تجارت آهن درتهران و اصفهان می پرداختند ودکتر مهدی پدر و عمویش را به بازدید برخی از کارخانجاتی که درطول تحصیل در آنها کارتحقیقاتی انجام داده می برد.از جمله همین کارخانه بای وتر .بنابراین آقایان تصمیم میگیرند وارد ایران که شوند دوباره برگردند به شغل ابتدای جوانی خودژشان یعنی قالیبافی با این تفاوت که قالی تولید نکنند بلکه بیایند در کفپوش فعال شوند . پس از فارغ التحصیلی دکتر مهدی، پدر و عمویش و دکتر مهدی ذره بینی بر میگردند ایران و دکتر می رود برای خدمت سربازی با درجه ستوان یکم و پس ازآموزش نظامی دراداره صنایع اصفهان به عنوان کارشناس اداره نساجی که در آن کسی نبودایشان به عنوان یک نساج تحصیل کرده انگلیس وارد عمل می شود . پدر و عمویش و آقای پرواس سرمایه لازم را بوجود میآورند و اولین واحد تولید منسوج نبافته حتی جلوتر از اسرائیل درکل خاورمیانه در اصفهان و در همین محل فعلی افتتاح می شود و زمستان ۱۳۵۲ تولید موکت به بهره برداری می رسد . ولی جمعیت آن روز ایران اطلاعی از چگونگی به بکارگیری محصول نداشته است . پدرش دومرتبه به علت شناختی که مدت زمان مدیدی در صنعت چرم و کفش بوده از ایران داشته به سراغ عاملین فروشش رفته و تمام کفش فروشهائی را که با آنها ارتباط داشته را تبدیل میکند به موکت فروش. این کار ادامه پیدا می کند تا سال ۱۳۵۷ و کارخانه فوق العاده توسعه پیدا میکند . سال ۱۳۵۷ با رخداد انقلاب و مسائل و شرایط صنعت تغییر داده می شود و برادرم در سال ۱۹۶۰ به واسطه اینکه همسرش انگلیسی بوده مهاجرت میکند به انگلیس و در انگلیس شروع به کار تولیدی می کند و برای مدت ۱۰ تا ۱۵ سال بزرگترین تولیدکننده الیاف در اروپا بوده و ماشین آلات تولید الیاف را هم ایشان درکنار کار تولید الیاف ساخت و از آمریکا تا چین و حتی داخل خود ایران هم ماشین آلات ساخت او وجود دارد که امروزه در حال بهره بردای هستند .۱۰ سال پیش از انگلیس به آفریقای جنوبی رفته و در آنجا به تولیدموکت و فرش درسطح فوق العاده وسیعی پرداخته و من هم سال ۱۳۶۶ پس از اینکه از همان دانشکده دکتر فارغ التحصیل شدند، برادر او نیز به ایران آمده و این کارخانه را توسعه داده اند و به عنوان یک بخش خصوصی کوچک فعالیت می کنند .از اوایل سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۰ کارخانجات متعدد و بزرگ تولید موکت درایران تأسیس شده اند ولی خوب بنا به دلایلی دارند کل صنعت را از نظر کیفیت نامناسبی که بوسیله تحمیل قیمتها و هزینه بالا به آنها است را از بین می برند ( این تاریخچه تولید موکت در ایران است )
آخرین دیدگاهها